Tuyển chọn thể thao được nghiên cứu theo hai hướng chính: Một là xây dựng những cơ sở lý luận trong tuyển chọn; Hai là xác định các phương pháp có hiệu quả để phát hiện năng khiếu và dự báo tài năng thể thao. 

Tuyển chọn VĐV khác với tuyển chọn nghề nghiệp ở chỗ, nó phải dự báo được thành tích thể thao của từng người khoảng 6 - 10 năm sau. Do đó, cần phải tính toán đến nhiều yếu tố khác nhau tác động đến sự phát triển theo lứa tuổi và ảnh hưởng đến quá trình đào tạo. Tuyển chọn thể thao nhằm phát hiện những năng khiếu, chứ không phải là chọn những người có sức khỏe để làm nghề nào đó có hiệu quả. Cho nên cái khó chính là ở chỗ HLV phải dự báo được những tài năng ấy chưa hoặc bộc lộ rất ít, còn đang ở dưới dạng năng khiếu tiềm ẩn. 

Chúng ta không công nhận tính chất bẩm sinh của tài năng thể thao, nhưng thừa nhận những đặc điểm giải phẫu – sinh lý (những tư chất bẩm sinh) là những yếu tố cơ bản để phát triển tài năng thể thao. Khái niệm “năng khiếu” còn bao gồm cả những phẩm chất tâm lý của từng cá thể. nhờ đó mà con người có thể đạt được thành tích tâm lý trong hoạt động của mình. Như vậy hạt nhân của tài năng còn bao gồm cả các quá trình tâm lý, nhờ đó các phương thức hoạt động được điều chỉnh hợp lý và chất lượng.

Năng khiếu thể thao là sự kết hợp đặc biệt về chất những đặc điểm giải phẫu sinh lý và tâm lý của từng cá thể trên cơ sở đó có thể đạt thành tích thể thao nhưng không nhất thiết. Khả năng đạt thành tích nhiều hay ít trong một hoạt động nào đó tùy thuộc vào mức độ và chất lượng của sự kết hợp ấy. Bởi vậy cần phải nhận rõ không phải năng khiếu thể thao quyết định thành tích thể thao mà chỉ có khả năng đạt thành tích thể thao phụ thuộc vào năng khiếu mà thôi. Bản thân những tư chất sinh học (những đặc điểm giải phẫu- Sinh lý) mới chỉ là những tiền đề sinh học, trong đó các dạng năng khiếu còn chưa bộc lộ. Vì vậy để có tài năng thể thao thực sự sau này, nghĩa là có thành tích thể thao cao trong tương lai, cần phải tập luyện lâu dài nhằm nắm chắc được các kĩ năng, kĩ xảo động tác của môn thể thao chuyên sâu và rèn luyện các phẩm chất tâm lý cần thiết. Vậy tài năng thể thao là tổng hòa những đặc điểm rất đa dạng về hình thái, chức phận, tâm lý và những đặc điểm khác của con người kết hợp với sự tập hợp kiên trì, lâu dài để đạt được những kết quả kỉ lục trong từng môn thể thao cụ thể.

Bảng sau đây trình bày mối quan hệ giữa tư chất sinh học bẩm sinh và tài năng thể thao cũng như những điều kiện đảm bảo những thành tích thể thao cao và động cơ tập luyện.

Các yếu tố quyết định khả năng đào tạo VĐV quốc gia xuất sắc

Xuất phát từ những quan niệm trên, việc lựa chọn những tiêu chuẩn và những phương pháp tuyển chọn trong các giai đoạn khác nhau của hệ thống tuyển chọn cần phải dựa trên cơ sở phân tích cấu trúc của những thành tích thể thao.

Khi ta lưu ý đến độ tuổi và trình độ tập luyện ở giai đoạn đầu, cần quan tâm nhất đến việc phát hiện những tư chất bẩm sinh và đánh giá tính tích cực hoạt động. Sang giai đoạn hai, sau khi đã có các tố chất và trình độ chuyên môn và trình độ tập luyện cơ bản chúng ta có thể đánh giá năng khiếu thể thao. Giai đoạn ba, trên cơ sở năng khiếu thể thao kết hợp với năng lực lĩnh hội kỹ năng, kỹ xảo vận động mà đánh giá khả năng hoạt động thể thao. Giai đoạn bốn là giai đoạn then chốt trong việc hình thành tài năng thể thao, rồi được củng cố sao cho có độ tin cậy ở giai đoạn thứ năm. Giai đoạn sáu là đỉnh cao của thành tích thể thao. Căn cứ vào các thang bậc thành tích như vậy mà ta đề ra những biện pháp tổ chức đúng đắn và xác định các phương pháp có hiệu quả trong tuyển chọn thể thao. Trong thực tiễn tuyển chọn thường gặp các trường hợp sau đây:

- Trường hợp một, đối tượng tuyển chọn có năng khiếu thể thao, hiểu biết và đánh giá đúng năng lực của bản thân nên ham thích và rất tích cực tập luyện, nhờ vậy đạt thành tích thể thao cao.

- Trường hợp thứ hai, đối tượng tuyển chọn có năng khiếu thể thao, nhưng không ham thích do đánh giá sai năng lực của bản thân, không có định hướng chuyên môn thích hợp do môi trường xung quanh không thuận lợi như tác động của môi trường xung quanh không thuận lợi như tác động của gia đình, điều kiện sống, phương pháp và phương tiện tập luyện hoặc do sự lôi cuốn khác hấp dẫn hơn. Do đó, tài năng thể thao không bộc lộ.

- Trường hợp ba, đối tượng tuyển chọn không có năng khiếu thể thao, nhưng rất ham thích và hoạt động thể thao tích cực, tuy có đem lại kết quả nhưng thành tích thể thao chỉ dừng lại ở mức cao nhất của bản thân.

Vì vậy khi để ra các biện pháp tổ chức tuyển chọn và xây dựng các phương pháp xác định triển vọng của năng khiếu thể thao phải tuân thủ tính đồng bộ của các phường pháp và biện pháp tổ chức tuyển chọn